(ITI)आयटीआय चा फुलफॉर्म भारतीय औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था आहे, ही एक पोस्ट-सेकंडरी स्कुल आहे जी भारत सरकारच्या कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाच्या प्रशिक्षण महासंचालनालय (DGET) अंतर्गत स्थापन करण्यात आली आहे. उच्च माध्यमिक शाळेनंतर विद्यार्थ्यांना उद्योगाशी संबंधित प्रशिक्षण देण्याची जबाबदारी ITI ची आहे.
तर चला ITI फुल्ल फॉर्म आणि ITI म्हणजे काय (ITI in Marathi) याबद्दल संपूर्ण माहिती जाणून घेऊया.
ITI चा फुल फॉर्म । ITI Full Form in Marathi
आयटीआय चा फुल्ल फॉर्म हा “Industrial Training Institute” असा होतो. पण मराठी भाषेत आयटीआय म्हणजे “औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था” असे म्हणतात.
ITI म्हणजे काय? | ITI Meaning in Marathi
इंडस्ट्रियल ट्रेनिंग इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया ही एक सरकारी प्रशिक्षण संस्था आहे जी हायस्कूलच्या विद्यार्थ्यांना उद्योग-संबंधित शिक्षण देते. तथापि, समतुल्य वेळी, विद्यार्थी 8 व्या इयत्तेनंतरही काही ट्रेड्स ला ऍडमिशन घेऊ शकतात. विशेषत: या संस्था नुकतीच 10वी उत्तीर्ण झालेल्या आणि पुढील शिक्षणाऐवजी काही तांत्रिक ज्ञान मिळवण्यात स्वारस्य असलेल्या विद्यार्थ्यांना तांत्रिक माहिती पुरवतात.
महासंचालनालय, कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्रालयाने रोजगार आणि प्रशिक्षणासाठी (DGET) ITI ची स्थापना केली. केंद्र सरकार अनेक व्यवसायांमध्ये प्रशिक्षण पुरवते. झपाट्याने वाढणाऱ्या क्षेत्रात तांत्रिक कौशल्ये प्रदान करणे हा ITI संस्थांचा प्राथमिक उद्देश आहे. अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थ्यांना एक किंवा दोन वर्षे उद्योगात व्यावहारिक प्रशिक्षण घेणे आवश्यक आहे.
संपूर्ण भारतात स्किल अप इंडिया अंतर्गत अनेक ITI प्रशिक्षण देणाऱ्या संस्था आहेत त्याचप्रमाणे अनेक आयटीआय कॉलेज आहेत जसे की सरकारी असो किंवा खाजगी विद्यार्थ्यांना व्यावसायिक शिक्षण देतात.
आणखी माहिती वाचा – BCA कोर्स बद्दल संपूर्ण माहिती
एकदा नॅशनल ट्रेड सर्टिफिकेट (NTC) प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यानंतर विद्यार्थ्यांना ऑल इंडिया ट्रेड टेस्ट (AITT) साठी उपस्थित राहणे आवश्यक आहे. आयटीआयचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे त्यांच्या उमेदवारांना उद्योगासाठी प्रशिक्षण देणे, त्यांना कामासाठी तयार करणे. तथापि, हे शक्य करण्यासाठी शिकाऊ अभ्यासक्रमांचे व्यवस्थापन देखील करतात.
आयटीआय कोर्स बद्दल माहिती । ITI Course Information in marathi
ITI म्हणजे औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था. प्रत्येक व्यापार, उद्योगाला, आवश्यक असलेल्या कौशल्यांच्या विशिष्ट संचावर लक्ष केंद्रित करते. विद्यार्थ्यांच्या कौशल्य संचाच्या आधारावर अभ्यासक्रमाचा कालावधी 6 महिने ते तीन वर्षांपर्यंत असतो.
ITI किंवा औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था DGET (रोजगार आणि प्रशिक्षण महासंचालनालय) अंतर्गत कार्यरत आहेत. आणि 12वी नंतर ITI अभ्यासक्रम शोधणार्‍या विद्यार्थ्यांना व्यावसायिक प्रशिक्षण प्रदान करते. या अभ्यासक्रमांचा उद्देश विद्यार्थ्यांना लघुउद्योग सुरू करण्यास आणि नोकरीच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी प्रोत्साहित करणे आहे. याव्यतिरिक्त, उमेदवार त्यांच्या संबंधित कार्यशाळा सुरू करण्यासाठी तंत्रज्ञ किंवा स्टिचिंग कोर्स करू शकतात.
ITI ची व्यावसायिक केंद्रे प्रामुख्याने विद्यार्थ्यांना रोजगाराभिमुख कौशल्ये प्रदान करण्यावर आणि त्यानुसार उद्योग-विशिष्ट कार्यांसाठी प्रशिक्षण देण्यावर भर देतात. याशिवाय, आयटीआय केंद्रे भारतीय उद्योगांना कामगार पुरवतात. सध्या, भारतातील अनेक खाजगी आणि सरकारी ITI प्रशिक्षण केंद्रे विद्यार्थ्यांना प्रशिक्षण देतात.
आणखी माहिती वाचा – BBA कोर्स बद्दल संपूर्ण मार्गदर्शन
आयटीआय कोर्सेस । ITI Courses in marathi
- Electrician
- Fitter
- Welder
- Carpenter
- Book binder
- Plumber
- Pattern maker
- Diesel mechanical
- Wireman
- Mechanical
- Pump Operator
- Computer Operator and programming
अश्याच प्रकारचे 100 हून अधिक कोर्सेस उपलब्ध आहेत. विद्यार्थ्याला ज्या विषयात रस असेल तो विषय निवडून हा कोर्स पूर्ण करू शकतो.
ITI करण्यासाठी किती खर्च येतो?
आय.टी.आय अभ्यासक्रमाची फी विविध राज्यांतील अभियांत्रिकी अभ्यासक्रमांपेक्षा कमी आहे. आयटीआय अभियांत्रिकी ट्रेडसाठी या कोर्सेसची फी INR 1,700 ते INR 79,000 पर्यंत असते. दुसरीकडे, ITI नॉन-इंजिनियरिंग ट्रेडसाठी, फी सुमारे INR 3,950 ते INR 7,000 असू शकते, याशिवाय, सरकारी आणि खाजगी क्षेत्रातील आयटीआय फी भिन्न असू शकतात.
आणखी माहिती वाचा – MPSC बद्दल संपूर्ण माहिती
जर एखाद्या विद्यार्थ्याला वसतिगृहात निवासाचा लाभ घ्यायचा असेल तर त्यांना वसतिगृहासाठी अतिरिक्त शुल्क भरावे लागेल. तथापि, काही राज्ये आर्थिकदृष्ट्या मागास किंवा राखीव प्रवर्गातील विद्यार्थ्यांसाठी अभ्यासक्रम शुल्कामध्ये पूर्ण सवलत किंवा अंशतः सवलत देतात.
ITI ची प्रवेश पात्रता
कुशल मजुरांची आवश्यकता दररोज असते आणि ITI कार्यक्रमांद्वारे प्रदान केलेल्या करिअरच्या मोठ्या संधीं सह मागणी आहे. भारत सरकार आयटीआय संस्था किंवा इतर संस्थांद्वारे विविध डिप्लोमा कोर्स प्रोग्राम चालवून कौशल्य विकास कार्यक्रमांवर लक्ष केंद्रित करत आहे. भारतात अनेक सरकारी आणि खाजगी आयटीआय संस्था आहेत ज्या विद्यार्थ्यांना व्यावसायिक प्रशिक्षण देतात.
शैक्षणिक पात्रता किमान 8 वी, 10 वी आणि 12 वी असणे आवश्यक आहे, जी कोर्सनुसार बदलते. नेहमी विचारले जाणारे प्रश्नअर्जदाराचे वय प्रवेशाच्या वर्षाच्या तारखेला 14 ते 40 वर्षांच्या दरम्यान असावे.
भारतातील सर्व राज्यांमध्ये ITI प्रवेश प्रक्रिया सारखी नाही आणि ती राज्यानुसार वेगळी असू शकते. आयटीआय प्रवेशाची ऑनलाइन नोंदणी संबंधित प्राधिकरणाच्या अधिकृत वेबसाइटवर केली जाऊ शकते. विविध ट्रेडसाठी आयटीआय प्रवेश दरवर्षी ऑगस्टमध्ये केला जातो आणि यशस्वी उमेदवारांना राष्ट्रीय व्यापार प्रमाणपत्र (NTC) प्राप्त होते.
नेहमी विचारले जाणारे प्रश्न | FAQ
ITI चा फुल फॉर्म काय आहे?
आयटीआय चा फुल फॉर्म “औद्योगिक प्रशिक्षण संस्था” (Industrial Training Institute) असा आहे.
आयटीआय मध्ये किती कोर्सेस आहेत?
ITI अंतर्गत Electrician, Fitter, Welder, Carpenter, Book binder, Plumber असे बरेच काही 100 हून अधिक कोर्सेस उपलब्ध आहेत.
ITI अभ्यासक्रम कालावधी किती असतो?
आयटीआय अभ्यासक्रमाचा कालावधी एक वर्ष किंवा तीन वर्षांपर्यंत बदलतो कारण विद्यार्थी अभ्यासक्रम निवडतात. अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर, विद्यार्थ्यांना त्यांच्या अभ्यासक्रमासाठी प्रमाणपत्र दिले जाईल, ज्यानंतर ते त्यांच्या व्यवसायानुसार त्यांच्या कौशल्यावर आधारित योग्य नोकऱ्यांसाठी अर्ज करू शकतात.
निष्कर्ष । ITI Information in Marathi
अश्या प्रकारे आपण सदर लेखामध्ये ITI म्हणजे काय? त्याची प्रवेश पात्रता, अभ्यासक्रम याबद्दल सविस्तर माहिती बघितली आहे. तरी तुम्हाला सदर लेखाबद्दल काही प्रश्न असतील तर नक्की विचारा आणि त्याचबरोबर तुम्हाला आणखी कोणत्याही विषयाबद्दल माहिती हवी असेल तर नक्कीच कंमेंट करा. आणि हा लेख तुमच्या मित्रांना शेअर करायला विसरू नका.
धन्यवाद!!
